خستگی و ماساژ

خستگی چیست؟
درماندگی و واماندگی از انجام فعالیت بدنی را خستگی می دانند که در بیشتر موارد احساسی شبیه به بی رمقی،بی حوصلگی و درد عضلانی در شخص مشهود می شود. خستگی می تواند ناشی از بیماری، افسردگی، کم خوابی، کم خونی، درد مفاصل، ضعف عضلانی، مشکلات تغذیه، فعالیت بدنی زیاد، فشارهای جسمانی و خواب نامناسب باشد.
وجود تمرین های مداوم و مکرری که در حین رقابت ها و مسابقات روی سیستم عضلانی اسکلتی بدن وارد می شود باعث واکنش عضلات و بافت ها می شود. با کمک روش های مختلف باید این تحریکات وارده را کاهش داد یا از بین برد بنابراین اگر بتوان پس از مسابقه یا تمرین عضلات را بطور کامل از حالت تنش و استرس اضافی رهایی داد در آن صورت از گرفتگی عضلات پشگیری می شود. این تصور غلطی است که برای رفع خستگی باید استراحت مطلق کرد. امروزه ثابت شده است برای دفع مواد زاید ( مانند اسید لاکتیک تولید شده در اثر خستگی در بدن) بافت ها نیاز به مقدار کافی اکسیژن دارند.
یکی از علت های خستگی در حین فعالیت ورزشی تمام شدن ذخیره انرژی عضله است. در واقع خستگی حاد در اثر کاهش گلیکوژن عضله به وجود می آید.
ورزش و خستگی
هنگامی که تناسب بین نوع و میزان فعالیت های بدنی با جثه و سن فرد رعایت نشود و سایر شرایط به طور ضروری و صحیح در نظر گرفته نشود خستگی ایجاد می شود در نتیجه فعالیت عضلانی، گلیکوژن که به شکل انرژی شیمیایی ذخیره شده در عضلات بدن است، می سوزد و اسید لاکتیک تولید می شود.
هر گاه مقدار گلیکوژن برای تولید انرژی کافی نباشد چربی و اسید لاکتیک شروع به سوختن می کنند و مواد حاصل از سوخت این مواد روی سلول های بدن اثر سمی می گذارند که ضروری است که هر چه سریعتر این سموم از بدن خارج شوند.
خستگی مفرط در ورزش مواقعی حاصل می شود که علاوه بر رعایت نکردن نوع فعالیت بدنی و ورزش، استراحت فرد نیز کافی نباشد.
خستگی به دو نوع تقسیم می شود:
1/خستـگی جسمـی هنگام خستگی جسمی مقدار زیادی مواد زاید در عضلات جمع می شود که عضلات و شاخه های عصبی را بی حس می کنند.
در چنین مواقعی باید حداقل 2 ساعت عضلات استراحت کنند تا بتوانند مواد زاید را دفع کنند. فعالیت سبک بهترین نوع رفع خستگی است. نشانه های عمده ای که در خستگی جسمی ممکن است دیده شوند عبارت است از حرکات غلط و ناهماهنگ، تنگی نفس، نا منظم شدن ضربان قلب و گاهی بیهوشی.
2/خستـگی فـکری
وضعی تدریجی و طولانی از خستگی است که در اثر خستگی از تمرین های بدنی و ورزشی به وجود نمی آید بلکه در اثر اجرای برنامه های سنگین آموزش غلط به وجود می آید. برای به وجود نیامدن چنین وضعی بهتر است که مسئولین تربیت بدنی و مربیان ورزش همواره با سایر معلمان درباره تنظیم برنامه های درسی دقت بیشتری داشته باشند.
خستـگی در کـودکان و نوجـوانان
کودکان در اثر فعالیت های بدنی و ورزشی زودتر از بزرگسالان خسته می شوند زیرا تحمل خستگی کودکان بسیار کمتر از بزرگسالان است از سوی دیگر مرکز تنظیم حرارت در کودکان هنوز کامل نشده بنابراین در برابر گرما و سرما سریع تر واکنش نشان می دهند.
رفـع خستـگی
بهترین روش برای رفع خستگی عبارت است از:
فعالیتهای آهسته و نرم: دویدن سبک باعث می شود تا بدن سریع تر به حالت اولیه برگردد.
دوش آب سـرد: آب سرد باعث می شود رگ های خونی عضلات بدن منبسط و عروق پوستی منقبض شود در نتیجه مقدار اکسیژن در عضلات بیشتر می شود و به دفع مواد زاید عضله کمک می کند و در نهایت خستگی بدن را بر طرف می کند.
دوش آب گـرم: حرارت بدن را افزایش می دهد و اثر کمتری در دفع مواد زاید بدن دارد.
مـاسـاژ: برای رفع خستگی بسیار موثر است.
مـاسـاژ
ماساژ یکی از روش های قدیمی است که اکثر ورزشکاران و مردم برای رفع خستگی و کسب آرامش از آن استفاده می کنند همچنین از ماساژ می توان برای درمان صدمات و ضایعات مختلف ورزشی استفاده کرد که از طرف دیگر متخصصان فیزیوتراپی و توانبخشی برای درمان برخی از بیماران خود از روش های مختلف ماساژ استفاده می کنند.
ماساژ را می توان به دو گونه انجام داد:
1/ماساژ به وسیله دستگاه های مخصوص که با برق کار می کنند و با ایجاد لرزش وارتعاش در پوست و عضلات مختلف بدن باعث ایجاد آرامش می شوند.
2/ماساژ به وسیله دست که تأثیرات آن بسیار بیشتر از ماساژ دادن با دستگاه های مخصوص است زیرا لمس پوست بدن به وسیله دست های ورزیده ماساژور تأثیرات درمانی چشمگیری دارد.
تعـریف ماسـاژ
1/یک سری حرکات به کمک دست که به بافت های نرم بدن اعمال می شود و می تواند روی دستگاه های عصبی، عضلانی و گردش خون تأثیرات درمانی داشته باشد.
2/یک سری حرکات منظم و اصولی روی بافت های بدن که تأثیرات خاصی روی سیستم عصبی، عضلانی و گردش خون می گذارد.
اهـداف ماساژ
استفـاده از ماسـاژ به خصـوص ماساژ دسـت برای تسـکین درد، افزایش دامنه حرکتی، کاهـش تـورم، حفـظ و افـزایش انعـطاف پذیری بافـت ها و افـزایش جـریان خـون محیـطی است.
انوع حـرکات مـاسـاژ
1/استـروکینـگ
استروکینگ شامل حرکات دست یا قسمت هایی از آن روی منطقه نسبتاً وسیعی از بدن است. فشار وارده ثابت و بدون تغییر است. میزان فشار وارده در استروکینگ می تواند از کوچکترین تماس تا فشار بسیار عمیق باشد. افلوراژ، استروک عمقی است که از پایین به بالا برای کمک به جریان خون وریدی و لنفی انجام می شود. استروک در هر جهتی می تواند اعمال شود و اثر حسی آن اهمیت دارد اما در افلوراژ اثر مکانیکی آن مهم است.
2/کامپـرشـن( نیـدینـگ)
حرکات کامپرشن یا نیدینگ شامل گرفتن و رها کردن مکرر بافت با هر دو دست است. در این حالت برخلاف استروکینگ فشار اعمال شده به صورت متناوب است. هدف این ماساژ کشش بافت های کوتاه شده و یا شل کردن بافت های لیفی و کمک به جریان خون وریدی و لنفی است. حرکت نیدینگ شامل گرفتن یک گروه عضلانی ، یک عضله یا قسمتی از آن و اعمال فشار و سپس رها کردن فشار، پیشرفت به نواحی مجاور و تکرار آنها است.نیدینگ می تواند به صورت دایره وار با یک یا هر دو دست و با اعمال فشار به سمت داخل و بالا آوردن بافت ها،فشار دادن و رها کردن آنها یا غلطاندن بافت ها بین انگشت ها به عقب و شست به جلو صورت بگیرد.
3/پرکـاشـن
حرکات کوتاه و سریع و جهشی تمام دست ( یا هر دو دست) به تناوب با بدن است که می تواند به صورت ضربه ای یا لرزشی به کار رود.
ممنـوعیت هـای مـاسـاژ
1/پــارگـی شـدیـد
2/فتـق دیسـک بیـن مهـره ای
3/مرحله حاد بیماری پارکینسون
4/تـورم ناشـی از بیمـاری قـلبـی
5/شکستگی هایی که جوش نخورده
6/التـهاب بافـت های نرم و زخـم های پوستـی
7/التـهاب وریـدهای پس از جـراحـی انتقـال تانـدون هـا
8/اختـلالات روانـی به خصـوص افسـردگی یا خـوشی بیـش از حـد
9/در حاملگی و فتق های بزرگ التهاب صفاق و آپاندیس وجود دارد ماساژ شکم ممنوع است.