جهـت پیشگیـری از اثرات نامـطلوب اشعـه ماوراء بنفش بر چشـم و حفاظت از آن بایستـی از عینـک های آفتابی منـاسب و استـاندارد استفاده نمود.
∴ راهنمای انتخاب عینک آفتابی جهت محافظت از چشم:
به منظور ارزیابی یک کالا و یا وسیله حفاظت فردی در برابر پرتوهای ماوراء بنفش از شاخصی به نام فاکتور حفاظت در برابر پرتوهای ماوراء بنفش (PF) استفاده می شود. این فاکتور به منظور تعیین میزان حفاظت محصولاتی مانند منسوجات، کرم های حفاظتی و عینک های آفتابی به کار می رود. به عبارت دیگر فاکتور حفاظت نشان می دهد که یک محصول به چه میزان از عبور پرتوها ی ماوراء بنفش جلوگیری می نماید برای مثال اگر فاکتور حفاظت ماده ای برابر 20 باشد بدین معنی است که تنها 5 درصد پرتو های ماوراء بنفش قابلیت نفوذ از آن را خواهند داشت و 95 درصد پرتو های ماوراء بنفش توسط ماده مورد نظر جذب می شوند. به منظور حفاظت مناسب و کافی در برابر پرتو های ماوراء بنفش نور خورشید، مواد باید فاکتور حفاظتی بالاتر از 15 داشته باشند.
چشم ها نیز همانند پوست، در معرض خطر ناشی از پرتو های ماوراء بنفش می باشند. میزان حفـاظت عینک های آفتابی در برابر پرتـوهای ماوراء بنفش با فاکتـور (EYE PROTECTION FACTOR) و EPF تعیین می گردد. EPF در اصل نسبت دوز پرتوهای ماوراء بنفش دریافتی چشم بدون عینـک به چشم با عینک می باشد. مقیـاسEPF یک مقیـاس عـددی 10-1 بوده و عینکی با EPF معادل 9 یا 10 تقریباً هیچ پرتو ماوراء بنفشی را از خود عبور نمی دهد ( مطابق استاندارد AS/NZS 1067:2003). معمـولا براسـاس EPF عدسـی عینـک های آفتـابی را مطـابق جدول زیر به چنـد گروه تقسیـم می کننـد.
∴ گروه عدسی عینک آفتابی:
0 : بیشتر برای زیبایی و مد مورد استفاده است و عینک آفتابی محسوب نمی شود کمتر مانع خیرگی دید بوده و از حفاظت پرتو ماوراء بنفش کمی برخوردار است.
1 : بیشتر برای زیبایی و مد مورد استفاده است و عینک آفتابی محسوب نمی شود تا حدودی مانع خیرگی دید بوده و تا حدودی نیز از حفاظت در برابر پرتو ماوراء بنفش کمی برخوردار است.
2 : عینک آفتابی- کاهش خیرگی متوسط و حفاظت مناسب در برابر پرتو ماوراء بنفش
3 : عینک آفتابی- کاهش خیرگی زیاد و حفاظت مناسب در برابر پرتو ماوراء بنفش
4 : عینک آفتابی ویژه- کاهش خیرگی بسیار زیاد و حفاظت مناسب در برابر پرتو ماوراء بنفش
نکته: فاکتور حفاظتی چشم ممکن است فقط محدود به محافظت در برابر پرتوهای فرابنفش نباشد به عبارت دیگر مناسب بودن یک عینک تنها متأثر از حفاظت در برابر UVR نبوده و عوامل دیگری نیز باید در نظر گرفته شود که می توان به میزان پوشش دهی چشم توسط عدسی و بدنه عینک (Frame Coverage)، حفاظت در برابر پرتوهای فرابنفش (UV Protection)، حفاظت در برابر نور آبی(Blue Light Protection) و حفاظت در برابر پرتوهای مادون قرمز اشاره نمود از مجموع این 4 متغیر، شاخصی به نام FUBI حاصل می شود که میانگین عددی 4 مورد فوق الذکر می باشد.
∴ نحوه تعیین کارایی عینک های آفتابی:
پیش از خرید عینک آفتابی بایستی نام تجاری معتبر عینک را مورد توجه قرار داد. بر چسب فاکتور حفاظتی (9،10 و UV400) را باید در نظر داشت.
در صورت در اختیار داشتن تجهیزات آزمایشگاهی می توان از اسپکتروفتومتر استفاده و بر اساس میزان عبور محدوده پرتوهای ماوراء بنفش A و B فاکتور حفاظتی را تعیین نمود و از مناسب بودن عینک مطمئن گردید. عینک را توسط UV متر هایی که عینک سازها و یا بینایی سنج ها مورد استفاده قرار می دهند مورد آزمون قرار داد.
∴ ویژگـی های عینک آفتـابی مناسـب:
1/ شیشه های عینک باید به میزان قابل قبولی اشعه ماورای بنفش خورشید را جذب کند.
2/ به میزان 90 – 75 درصد از شدت نور مرئی بکاهد.
3/ باعث تغییر ماهیت نور و تصاویر نشود.
4/ شیشه ها باید خاکستری، سبز یا قهوه ای باشند که رنگ خاکستری ارجحیت دارد.
• همچنین عینک آفتابی باید کل فضای چشم و اطراف محوطه قرارگیری چشم، در صورت را در بر گیرد.
• شیشه برخی از عینک های آفتابی برای بهبود کیفیت آن ها مات هستند ولی این شیشه های مات توسط انجمن چشم پزشکی آمریکا توصیه نمی شود.
• برای تشخیـص اینکه شیـشه عینک کیفـیت مطلـوبی دارد می توان یک راه ساده استفاده کرد.
عینک را در فاصله ای صحیح از چشم بگیرید و از داخل آن با یک چشم بسته به یک جسم مربع یا مستطیل شکل نگاه کنید. عینک را آرام از یک ضلع به ضلع دیگر و سپس از بالا به پایین حرکت دهید. اگر خطوط آن جسم مثلاً کاشی کف اتاق راست و مستقیم بودند، عینک عدسی های خوبی دارد. اگر خطوط منحنی شدند (به خصوص درمرکز عدسی) عینک دیگری را امتحان کنید.
• تـوجه داشتـه باشید که رنگ شیشـه ها مطلقاً ارتبـاطی به کیفـیت آن ها ندارد. برخـی از عینک های آفتابی شیشه های آیینه ای دارند. این شیشه ها گرچه به خوبی شدت نور مریی را کاهش می دهند ولی الزاماً قادر به جذب کامل اشعه ماورای بنفش نیستند. گرچه اشعه ماورای بنفش به طور کلی پدیده مضری است ولی افرادی که مبتلا به بیماری های شبکیه چشم هستند باید مراقبت بیشتری از چشم های خود به عمل آورند.
