آلودگی خاک و اثرات آن

آلودگی خاک، یکی از جنبه های اصلی آلودگی محیط زیست است که ناشی از پیشرفت های شهری از جمله سرعت صنعتی شدن و بهره برداری بی رویه از منابع طبیعی می باشد. آلودگی خاک عملکرد و کیفیت محصولات کشاورزی را به حداقل رسانده و همچنین تنوع زیستی خاک، مواد آلی خاک و همچنین آب های زیرزمینی را تغییر می دهد که به نوبه خود، تعادل مواد مغذی خاک و جذب آن توسط گیاه را مختل می کند.
انواع آلودگی های خاک به شرح زیر می باشد:
1- اسیدی شدن خاک:
اسیدیته و قلیایی بودن خاک، براساس ساختار، عملکرد و PH خاک، تعیین می شود. PH خاک نقش مهمی در عملکردهای مختلف خاک مانند: پایداری خاکدانه ها، در دسترس بودن مواد مغذی، سمیت فلزات و فعالیت های بیولوژیکی دارد. امروزه دلایل اسیدی شدن خاک به شیوه های مختلف را با فعالیت انسانی و چرخه های بیوژئوشیمیایی مرتبط می کنند.
2-آلاینده های رادیو اکتیو:
مواد رادیواکتیو مواد طبیعی ناپایداری هستند که به طور پیوسته در محیط اطراف خود متلاشی و ساطع می شوند. این مواد در حوزه های مختلف مانند: پزشکی، برق، کشاورزی، صنعت و فعالیت های تحقیقاتی استفاده می شوند. نتیجه این فعالیت ها، منجر به تجمع زباله های رادیوکتیو در محیط می شوند. گیاهان، ذباله های ناشی از این فعالیت ها را که به زباله های رادیونوکلوئیدی معروف هستند، از خاک و هوا جذب کرده و در نتیجه، رادیونوکلوئیدها با انرژی بسیار زیادی با مسیرهای متابولیکی برهم کنش انجام می دهند و ماهیت مولکولی گیاهان و درنهایت محصولات بیوشیمیایی تغییر می کنند و اثرات بسیار خطراناکی را برجای خواهند گذاشت.
3-آلودگی خاک با فلزات سنگین:
در میان فلزات سنگین، کادمیم یکی از جدی ترین آلاینده هاست، زیرا می تواند به طور بالقوه در گیاهان تجمع کرده و وارد سطح تغذیه بعدی یعنی انسان و حیوانات شود. فعالیت های انسانی مانند کودهای فسفاته و فاضلاب ها منجر به افزودن این فلز سنگین خطرناک به خاک می شود.
به جز موارد گفته شده، آلودگی خاک علل بسیار زیاد دیگری نیز دارد، اما ثاثیرات ناشی از این آلودگی ها برسلامت انسان نیز حائز اهمیت می باشد. خاک به عنوان زیستگاه طیف وسیعی از موجودات زنده و میکرو اورگانیسم ها عمل می کند. تخلیه زباله های دارویی، پزشکی، صنعتی و فاضلاب خانگی منجر به رشد میکروب های کشنده مختلف شده در نهایت منجر به طغیان بیماری های انسانی می شود.
استفاده نامناسب از کودها و آفت کش ها، منجر به تجمع آلاینده ها در خاک شده و به زنجیره غذایی بعدی نیز منتقل می شود.
بنابراین مهم است که با مداخلات استراتژیک، اثرات زیان آور  آلودگی های خاک را کاهش داده و شیوه های کشاورزی ایمن را جایگزن روش های کشاورزی گذشته کرد تا راه انتقال آلودگی به زنجیره غذایی بسته شده و در پی آن از شیو ع بیماری های همه گیر جلوگیری شود.
منبع: کتاب واکنش گیاهان به آلودگی خاک
ناشر:انتشارات حک – عضو هلدینگ طرفه