استرس، فشار و فرسایش بدن به هنگامی است که با محیط پیوسته در حال تغییر سازگار شویم. چنین تغییراتی آثارجسمانی و هیجانی بر ما می گذارد و می تواند احساسات مثبت یا منفی ایجاد کند. در صورت مثبت بودن، اثرات استرس ما را ناگزیر به عمل می کند. هوشیاری تازه و چشم انداز مهیج جدیدی برای ما به ارمغان می آورد. آثار منفی استرس احساس بی اعتمادی، طرد، خشم و افسردگی می آفریند. که این احساسات به نوبه خود به مشکلاتی مانند سردرد، ناراحتی معده ، جوش و خارش پوست، بی خوابی، زخم معده، فشار خون بالا، بیماری قلبی و سکته مغزی می انجامد. مرگ یک عزیز، تولد یک کودک،ارتقای شغلی یا ایجاد یک رابطه جدید استرس به دنبال می آورد؛ چون این تغییرات ما را مجبور به سازگاری مجدد با زندگی خود می کند . سازگاری با شرایط متغیر بسته به نوع واکنش ما می تواند کمک کننده یا آسیب رساننده باشد. این روزها استرس در فضای خانوادگی، خانه، محیط کار و همه جا وجود دارد و شما آن را می شناسید.
در واقع استرس جزءزندگی است . اگر چه موجب نا هماهنگی نیز می شود . شناخت استرس در فهمیدن مکانیسم های آن، به فرد اجازه رویارویی بهتر یا حداقل سازگاری با آن را می دهد . ما هرگز نمی توانیم استرس را کاملاً از زندگی حذف کنیم و اصلاً نباید این کار را بکنیم. تنها کاری که باید بکنیم این است که یاد بگیریم با وجود تمام استرس ها، خوب و هشیارانه زندگی کنیم. در واقع مشکلات همیشه هستند ولی شما درخود نیرویی می بینید که امکان درست عمل کردن را به شما می دهد:
بنابراین دیگر مضطرب، مشوش و نگران نیستید در عین حال قادرید با وجود احساسات متفاوتی چون شادی، غم، خشم و آرامش زندگی کنید. هدف از مدیریت استرس بر قرار ساختن تعادل میان جسم و ذهن است. با برخورداری از طرز تلقی مثبت شما راه های غلبه بر استرس، کاهش و تغییر آن انعطاف پذیری را می آموزید.
مدیریت استرس در حقیقت به عهده گرفتن تمام مسئولیت هاست،مسئولیت افکارتان احساسات و عواطف. برنامه ریزی ها و محیط اطراف شما و راهی که تعیین می کند چطور با مشکلات خود کنار بیایید. هدف اصلی مدیریت استرس برقراری توازن زندگی است.
توازن زمان با کار، روابط، آرامش، استراحت و تفریح، اینکه چگونه بتوانیم از زیر بار مشکلات با مهارکردن آنها سربلند بیرون بیاییم.
چگونه می توان فهمید سطح بهینه استرس برای افراد چیست؟
سطح واحدی ازاسترس که برای همه انسانها بهینه باشد، وجود ندارد. هر یک از ما مخلوقاتی منحصر به فرد با نیازهای ویژه هستیم . بنابراین آنچه برای یک شخص ناراحت کننده است . چه بسا برای دیگران شادی آفرین باشد. حتی وقتی ما روی ناراحت کننده بودن روبدادهای خاص توافق داریم. احتمالاً در واکنشهای فیزیولوژی و روان شناختی به آن حادثه با هم تفاوت داریم.
شخصی که شیفته مذاکره و حل اختلاف و تحرک شغلی است. اگر شغلی یکنواخت و بدون تحرک داشته باشد در فشار و استرس قرارمی گیرد. در حالی که شخصی که به شرایط ثابت علاقمند است ، وقتی در شغلی قرار می گیرد که وظایفش از تنوع بالایی برخوردار باشد، به احتمال زیاد خود را در تنگنای استرس احساس می کند . قبل از قرار گرفتن در معرض تغییرات آزار دهنده . این موضوع که استرس های شخصی ما چه هستند و میزان تحمل ما دربرابر آنها چقدر است به شیوه زندگی و سن ما بستگی دارد. اکثر بیماری ها با استرس مداوم مرتبط می باشند. اگر شما علائم استرس را تجربه می کنید و اگر استرس درسطحی فراتر ازسطح بهینه استرس شما قرار دارد، باید از استرس زندگی خود بکاهید و یا توانایی مقابله و اداره استرس خود را بهبود بخشید.
پرهیـز از استـرس های غیـر ضـروری
نمی توان از تمام استرس ها دوری کرد و پرهیز از استرس در مواقعی که باید مورد توجه قرار بگیرید ، نشانه سلامت شما نیست.
ممکن است شما تعجب کنید که تعدادی از استرس ها هستند که در زندگی روزانه می توانید آنها را حذف کنید.
یاد بگیرید چطور بگویید « نه»: محدودیت های خود را بشناسید و به آنها توجه کنید در زندگی شخصی و کاری خود- هنگامی که نمی توانید – از پذیرفتن مسئولیت های اضافی خودداری کنید. وقتی شما بیش از توان خود وظایفی را بر عهده می گیرید. با سطح بالایی از استرس ها مواجه خواهید شد.
دوری جستن از افراد مضطرب: اگر در زندگی شما کسی وجود دارد که همیشه باعث بروز اضطراب شما می شود اما نمی توانید ارتباطتان را کاملاً با او قطع کنید ، مدت زمانی را که با او می گذرانید محدود کنید.
محیط اطراف خود را تحت کنترل درآورید: اگر اخبار شامگاهی گاهی شما را دلواپس و نگران می کند ، تلویزیون را خاموش کنید.
اگر ماندن در ترافیک باعث بروز تنش در شما می شود. زودتر حرکت کنید تا دچار این آشفتگی و بی نظمی ها نشوید.
جایگزینـی موقعیـت ها
اگر شما نمی توانید از موقعیت ها ی استرس زا دوری کنید، بکوشید جانشینی برای آنها بیابید شما می توانید شکل مشکلات را با ترسیم کردن آنها در آینده تغییر دهید.به جای اینکه بر احساسات خود درپوش بگذارید ، آنها را بیان کنید: اگر چیزی یا کسی شما را آزار می دهد، با احترام آن را بیان کنید اگر نتوانید احساسات خود را بیان کنید . رنجش و کدورتی ایجاد خواهد شد که باقی مانده و در موقعیت های مشابه دوباره شما را آزار خواهد داد.
سازش و مصالحه داشته باشید: هنگامی که شما از کسی درخواست می کنید که رفتارش را تغییر دهد ، تمایل دارید که آن را انجام دهد . اگر شما خودتان هم اندکی تغییر کرده و انعطاف به خرج دهید ، آنگاه این شانس را خواهید داشت که با رعایت حد وسط به شادمانی دست بیابید.
قاطعیت بیشتری داشته باشید: در زندگی هیچ گاه عقب نشینی نکنید . هر چقدر هم مشکلات در برابر شما قرار بگیرند ، در مقابل آنها بایستید و بر آنها غلبه کنید.
خودرا بهتر مدیریت کنید : کمبود وقت یکی از دلایل بروز استرس است اما با مدیریت استرس می توانید آن را مهار کنید . هنگامی که شما خیلی کمبود وقت دارید و در عین حال عجله تان نیز زیاد است بسیار سخت است که بتوانید آرامش خود را حفظ کنید اما اگر نقشه ای در سر داشته باشید و عزمتان جزم باشد می توانید از اینگونه استرس های اغوا کننده امتناع کنید . پذیرفتن چیزهایی که نمی توانید تغییر دهید.
بعضی منابع استرس زا هستند شما نمی توانید از اینگونه استرس ها اجتناب کرده یا آن را تغییر دهید . مسائلی مانند مرگ، عشق، بروز حوادث طبیعی و …
در این موارد، بهترین راه غلبه بر این استرس ها آن است که همان گونه که هستند بپذیرید. البته ممکن است پذیرفتن آنها بسیار سخت به نظر برسد اما آسان تر از آن است که در مواقعی که نمی توانید چیزی را تغییر دهید به ناسزا گویی بپردازید.
سعی نکنید چیزهای غیر قابل کنترل را تحت کنترل خود درآورید: در زندگی خیلی چیزها خارج از کنترل ماست . به ویژه رفتار مردم دیگر؛ بنابراین سعی کنید به جای اینکه چیزهای غیر قابل کنترل را تغییر دهید آنچه را می توانید عوض کنید. مثلاً می توانید افکار خود را بر حل مشکلات متمرکزسازید و آنها راحل کنید.
در جست و جوی فرصت ها باشید: حتماً شنیده اید که می گویند « آنچه ما را نمی کشد، مارا قوی تر می کند». مشکلاتی که ما را به چالش و مبارزه فرا می خوانند. فرصت هایی در اختیار ما قرار می دهند که می توانیم به رشد شخصی دست یابیم.
اکر انتخاب های اشتباه شما در رویارویی با مشکلات باعث استرس بیشترتان می شود با برخورد صحیح و داشتن واکنش مناسب می توانید از اشتباهات خود چیزهایی بیاموزید.
احساستان را با یکدیگر در میان بگذارید: صحبت کردن با دوست قابل اعتماد یا امیدوار شدن از طریق گفت و گو با مشاور بسیار موثر است. بیان آنچه شما فکر می کنید – حتی اگر نتواند مشکل را حل کند- جانشینی مناسب برای قرار گرفتن در موقعیت های استرس زاست.
بخشیدن را بیاموزید: بپذیرید ما در دنیایی زندگی می کنیم که کامل نیست و مردم هم زیاد اشتباه می کنند. اجازه ندهید خشم و رنجش شما را دچار استرس کند. با بخشیدن دیگران، خودتان را از انرژی منفی اطراف رها سازید.
با استرس سازش یابید
اگر شما نمی توانید عوامل استرس زا را تغییر دهید، سعی کنید خودتان را تغییر دهید . شما می توانید خود را با موقعیت های سرشار از اضطراب و نگرانی سازش دهید و با بازسازی احساسات و تحت کنترل درآوردن آنها، انتظارات و طرز تلقی خود را از حوادث تغییر دهید.
بنابراین می توانید به این موارد توجه کنید:
مشکلات را بازسازی کنید.
دید خود را گسترش بخشید.
اصول ، قوانین و استانداردهای خود را تصحیح کنید.
بر نکات مثبت تمرکز یابید.
ثبت استرس های روزانه.
تهیه دفترچه هایی که بتوانید در آن منابع استرس روزانه خودرا یادداشت کنید. به شما کمک می کند تا این منابع را بهتر شنا سایی کنید. شما می توانید درآن ، این موارد را بنویسید:
چه چیزی باعث بروز استرس در شما می شود ( اگر مطمئن نیستید، می توانید حدس بزنید.)
در این مواقع شما چه احساسی دارید؛ هم از لحاظ جسمانی و فیزیکی و هم احساسی عکس العمل شما در این هنگام چه خواهد بود.
چگونه بر استرس خود غلبه می کنید یا چگونه احساس شما بهتر خواهد شد.
راه هـای برخورد با استـرس برای غلبه بر استرس و بر قراری سلامت، راه هایی وجود دارد. اما لازم است که آنها در شرایط مقتضی تغییر یابند یا عکس العمل خود را عوض کنید هنگامی که تصمیم می گیرید راه های غلبه بر استرس را برگزینید این عوامل موثر را در نظر بگیرید: پرهیز کردن و خودداری از استرس، پیدا کردن جانشینی برای آن، پذیرفتن شرایط یا سازش حاصل کردن با آن.