در جامعه ما احتمـالاً خشم یکی از هیجان هایی است که افراد در کنتـرل آن کمتـر موفق اند و گاه ما این هیـجان قدرتمند را تجربه می کنیم. برخی از علل خشم عبارتند از: نا کامی، آسیب، نومیدی، اذیت و تهدید. بدانید که خشم بسته به نحوه ابراز آن می تواند دوست یا دشمن باشدو شناخت خشم و نحوه ابراز مناسب آن به شما در نیل به هدف ها، اقدام در موقعیت های اضطراری، حل مسئله و حتی مراقبت از خودتان کمک می کند. از سوی دیگر، عدم شناخت و عدم درک خشم مان می تواند مشکلات عدیده ای برای ما بیافریند.
برخی کارشناسان بر این باورند که خشم سرکوب شده، علت زیر بنایی اضطراب و افسردگی است. خشم سرکوب شده ارتباطات بین افراد را از هم می گسلد؛ برالگوی رفتار و تفکر تأثیر می گذارد و مشکلات جسمانی متعددی نظیر فشار خون بالا، مشکلات قلبـی،سردرد، اختـلالات گـوش و مشـکـلات گـوارشی ایجـــاد می کنند. این مشکلات زمانی بدتر می شوند که بین خطر خشم غیر قابل کنترل و جنایت، بدرفتاری جسمانی و هیجانی و سایر رفتارهای خصمانه پیوندی برقرار شود. در سطور زیر برنامه ای 12 گامی ارائه می شود که می تواند به شما در کنترل هیجان خشم کمک کند:
1/ با نوشتـن شـرحـی از شـرایطی که شما خشمـگین و عصبـانی می شـوید بر افکار بدبینانه خود نظارت کنید. این شرح نکاتی درباره تعداد و انواع موقعیت هایی که شما را بر می انگیزانند، به دست می دهند.
2/به مشکلات خود در غلبه بر خشم اعتراف کنید.
3/برای غلبه بر احساسات و تغییر الگوهای رفتاری خود از افراد مهم زندگی تان کمک بگیرید.
4/شما با نوشتن شرحی از شرایط خشم خود می توانید دریابید کی و کجا به شما افکار پرخاش جویانه دست می دهد. بدین ترتیب شما این موقعیت ها را خواهید شناخت و با بهره گیری از فنونی مانند تنفس عمیق، صحبت های مثبت با خود کردن یا توقف کردن فکر ،چرخه خشم تان را از کار بیاندازید.
5/خودتان را در جای دیگران قرا دهید . این عمل چشم انداز دیگری به شما می دهد. به یاد بسپارید همه ما انسانیم و انسان جایزالخطاست.
6/ یاد بگیرید به هنگام خشمگین شدن بخندید و به موقعیت های خشم برانگیز رنگ شوخی و مزاح ببخشید.
7/نحوه تنش زدایی را بیاموزید. گرچه ممکن است شنیده باشید که ابراز خشم از فرو خوردن آن بهتر است، به یاد بسپارید که فوران گاه به گاه خشم سازنده نیست و چه بسا شما را از دیگران جدا می سازد.
8/تمرین اعتماد کردن به دیگران مهم است. معمولاً برای ما خشمگین شدن سهل تر از اعتماد کردن است. بنابراین، با یادگیری چگونگی اعتماد کردن به دیگران احتمالاً کمتر خشم خود را متوجه آنها می کنید.
9/مهارت خوب گوش دادن به سخنان دیگران ارتباط شما را بهبود می بخشدو شکل گیری احساس اعتماد بین شما و دیگران را تسهیل می کند و به شما کمک می کند تا بر خشم خود غلبه کنید و از شدت آن بکاهید و حتی آنرا از زندگی خود حذف کنید.
10/نحوه اظهار وجود را بیاموزید. اظهار وجود جانشین سازنده و راهگشای خشونت است هرگاه شخصی شما را عصبانی کرد، سعی کنید به او توضیح دهید که به چه دلیل و بنا بر کدام رفتارش، شما ناراحت و آزرده شده اید. بر خلاف ابراز خشم، انجام چنین کاری مستلزم زیاد صحبت کردن و اظهار وجود است. هر چند که پاداش چنین کاری ارزشمند است.
11/ اگر شما هر روز به گونه ای زندگی کنید که گویی آن روز، آخرین روز زندگی شماست ؛ در می یابید زندگی بسیار کوتاه تر از آن است که بر سر هر موضوعی خشمگین شوید.
12/آخرین گام، بخشیدن کسانی است که شما را خشمگین ساخته اند . با زدودن رنجش و دست کشیدن از انتقام و تلافی، می بینید که بار سنگین خشم از روی شانه هایتان برداشته می شود.