دیابت

∴ نگاهی به وضعیت کنونی

• در حال حاضر 177 میلیون نفر در سرتاسر جهان به بیماری دیابت مبتلا هستند . احتمالا این رقم تا سال 2030 ، به بیش از دو برابر مقدار کنونی خواهد رسید.
• سـالیانه حـدود چهـار میلیون مورد مـرگ ناشی از عوارض دیابت در جهان رخ می دهد.
• 10کشوری که دارای بیشترین تعداد مبتلایان به دیابت هستند به ترتیب عبارتند از : هند، چین، ایالت متحده امریکا، اندونزی، روسیه، ژاپن، امارات متحده عربی، پاکستان، برزیل و ایتالیا.
• هزینه هـای مستقیم مـراقبت های بهداشتی دیابت، 2/5 % ـ 15 % از بودجه ی سالیانه ی مراقبت های بهداشتی را به خود اختصاص می دهند که این مقدار، به شیوع دیابت در منطقه و نوع درمان های ارائه شده بستگی دارد.
• براساس اطلاعاتی که از 25 کشور آمریکای لاتین به دست آمده است ، هزینه های کاهش بهره وری ناشی از ابتلا به دیابت ، 5 برابر بیشتراز هزینه های مستقیم مراقبت های بهداشتی هستند.
• مطالعـات اخیر در کشورهای چین ، کانادا ، آمریکا و چندین کشور اروپایی نشان داده اند که ایجاد تغییر در شیوه زندگی می تواند از بروز دیابت در افرادی که در معرض خطر ابتلاء به آن هستند پیشگیری کند.

∴ هزینه های دیایت

• اپیدمی دیابت در شرف وقوع است. در سال 1985، حدود سی میلیون نفر در سرار جهان مبتلا به دیابت بودند. یک دهه بعد، تعداد مبتلایان به دیابت در جهان به 135میـلیون نفر رسید.

• آخرین بررسی سازمان جهانی بهداشت در سال 2000 نشان می دهد که تعداد مبتلایان به دیابت در سراسر جهان بالغ بر 177میلیون نفر می باشد واحتمالا این رقم تا سال 2030 حداقل به 370میلیون نفر خواهد رسید دو نگرانی اصلی در این مورد وجود دارد. اول اینکه بخش عمده ای از افزایش موارد ابتلاء به دیابت در کشورهای درحال توسعه وبه سبب رشد جمعیت، پیری جمعیت، رژیم غذایی ناسالم، چاقی و بی تحرکی رخ می دهد و دوم آنکه بروز دیابت نوع دو که 90% از کل موارد ابتلاء به دیابت را تشکیل می دهد، در سنین پائین تر، در حال افزایش است. تا سال 2030، بیشتر مبتلایان به دیابت در کشورهای توسعه یافته، سنی حدود 65 سال و یا بیشتر خواهند داشت، حال آنکه این افراد در کشورهای درحال توسعه، در محدوده ای سنی 64-45 سال ، یعنی پر بهره ترین سنین زندگی قرار خواهند داشت.

• شمـار مرگ های ناشی از دیابت، در جهان بالغ بر 800 هزار مورد در هر سال می باشد. البته علت مرگ بیشتر افراد دیابتی، ابتلا به بیمارهای مزمن دیگری نظیر بیماری های قلبی ـ عروقی است.

• دیابت ملیتوس (دیابت شیرین)، بیماری مزمنی است که به سبب ناتوانی ارثی یا اکتسابی پانکراس در تولید انسولین و یا بی اثر بودن انسولین تولید شده ، بروز می نماید. این نقص، باعث افزایش غلظت گلوکز خون می شود و به تبع آن بسیاری از سیستم های بدن، خصوصا عروق و اعصاب آسیب می بینند. در افرادی که دچار اختلال در تحمل گلوکز (IGI) یا اختلال در قند خون ناشتا (IFG) هستند، احتمال ابتلا به دیابت یا بیماری های قلبی عروقی بسیار بیشتر از افرادی است که تحمل گلوکز آنان طبیعی است.

∴ انواع دیابت

دیابت نوع1 :

(در گذشته تحت عنوان دیابت وابسته به انسولین شناخته می شود) که در آن ، پانکراس قادر به تولید انسولین که برای ادامه ی حیات و تنظیم قند خون ضروری است، نمی باشد. این شکل از دیابت ، اغلب در کودکان ونوجوانان ایجاد می شود ، اما می تواند در سنین بالاتر هم بروز نماید.

دیابت نوع2 :

(در گذشته تحت عنوان دیابت غیر وابسته به انسولین یا دیابت بزرگ سالان شناخته می شود) بیشتر افراد دیابتی، به این نوع دیابت مبتلا هستند. این شکل از دیابت به سبب ناتوانی بدن در پاسخ گویی صحیح به انسولین تولید شده در پانکراس ایجاد می شود. دیابت نوع 2 اغلب در بزرگ سالان بروز می نماید ، اما موارد ابتلا کودکان و نوجوانان به این بیماری نیز در حال افزایش است.

∴ عوارض دیابت ملیتوس

1/ بیماری های قلبی- عروقی :

عامل حدود 50% از کل مرگ میر ها در مبتلایان به دیابت در کشورهای صنعتی هستند . عوامل خطر ابتلا به بیماری های قلب در مبتلایان به دیابت شامل پر فشاری خون، بالا بودن سطح کلسترول سرم ، چاقی واستعمال دخانیات می باشد. شناسایی و کنترل این عوامل خطر می تواند سبب به تاخیر افتادن یا پیشگیری از بروز بیماریهای قلبی در مبتلایان به دیابت شود

2/ عوارض عصبی :

احتمالا شایع ترین عارضه دیابت است. مطالعات نشان می دهند که حدود 50% از افراد دیابتی به اشکال مختلف از این اختلال رنج می برند. مهم ترین عوامل خطر این اختلال، سطح و مدت زمان بالا بودن گلوکز خون می باشد. نوروپاتیل می تواند به کاهش حس اندام ها و آسیب آن ها منجر شود. این اختلال، همچنین یکی از عوامل اصلی ضعف قوای جنسی در مردان دیابتی است.

3/ عـوارض چشمـی :

یکی از عوامل اصلی کری وضعف بینایی محسوب می شود یافته های تحقیقات نشان می دهد که حدود 2% از افراد دیابتی پس از گذشت 15 سال از ابتلا به دیابت نابینا می شوند، حدود 10% آنان نیز دچار ضعف بینایی می گردند.

4/ نارسـایی کلیـوی :

یکی دیگر از عوارض دیابت است ودیابت از عوامل اصلی بروز این نارسایی است . اما این امر در جوامع مختلف متفاوت است و به شدت ومدت بیماری نیز بستگی دارد.

5/ زخـم پا :

که به سبب بروز تغییراتی در عروق خونی واعصاب ایجاد می شود، غالبا به ایجاد زخم و به دنبال آن قطع پا منجر می گردد. دیابت شایع ترین علت قطع اندام های تحتانی بدون دلایل ضربه ای است.

∴ پیشگیری و درمان:

• پیشگیری اولیه :

• رژیم غذایی سالم وفعالیت بدنی منظم ، افراد در معرض خطر ابتلا  به دیابت را مورد محافظت قرار خواهد داد.

• پیشگیری اولیه سبب کاهش یا به تعویق افتادن نیاز به مراقبت و درمان عوارض دیابت می شود.

• پیشگیری باید خصوصا در فقیرترین مناطق جهان که با محدودیت های شدیدی از لحاظ منابع مواجه هستند مورد تاکید قرار گیرد.

• پیشگیری ثانویه :

• شامل شناسایی زود هنگام و ارایه درمان های مناسب است درمان پرفشاری خون و افزایش چربی های خون و همچنین کنترل سطـح گلوکز خون، می تواند سبب کاهش خطر ایجاد عوارض وکند شدن پیشرفت آن ها شود.

• مطالعات بزرگ جمعیتی در چین، کانادا، ایالات متحده آمریکا و چندین کشور اروپایی نشان داده است، کاهش وزن (حتی به مقدار کم) و نیم ساعت پیاده روی در روز، موجب می شود بروز دیابت در افرادی که اضافه وزن به همراه اختلال خفیف در تست تحمل گلوکز دارند به نصف کاهش یابد.

• به سبب مزمن بودن بیماری و همچنین شدت عوارض آن و روش هایی که برای کنترل عوارض مزبور به کار گرفته می شود، این بیماری نه تنها برای بیمـاران و اطرافیان آن ها، بلکه برای مسئولین بهداشتی کشور، بسیار پر هزینه است.

• بررسی های انجام شده در هند نشان داده اند که در یک خانواده کم درآمد هندی که دارای یک فرد بزرگ سال مبتلا به دیابت هستند ، حدود 25 درصد از درآمد خانواده به مراقبت های دیابت اختصاص می یابد.

• این رقم برای یک خانواده آمریکایی که دارای یک کودک مبتلا به دیابت هستند، حدود 10 درصد است.

• در تحلیلی که اخیرا در رابطه با هزینه ی مراقبت های بهداشتی در منطقه ی غرب اقیانوس آرام توسط سازمان جهانی بهداشت صورت گرفته است، مشخص شد که 16% از هزینه های بیمارستانی مربوط به افراد دیابتی است.

• در کشور فیجی 20% از هزینه های جنبی امور بهداشتی صرف عوارض دیابت می شود. به سبب عدم وجود برخی امکانات درمانی در این کشور، بیماران دیابتی ناچار هستند که به منظور دسترسی به آن امکانات، به کشورهای دیگر سفر کنند.
چنین هزینه های که صرف امور مربوط به بیماری های قابل پیشگیری می شوند، برای کشورهای فقیر بسیار سنگین هستند.