زندگی مجمـوعه ای از تصمیمات مخـتلف اسـت که در گستره ای از موقعیت ها و مشکلات بسیار ساده تا بسیار پیچیده اتخاذ می شوند.
ما هر روز تصمیم های زیادی برای خود می گیریم که بعضی از این تصمیم ها ساده و کم اهمیت بوده و ممکن است تأثیر خیلی زیادی روی زندگی ما نداشته باشند مثل لباس پوشیدن یا غذا خوردن، ولی بعضی از آنها مهم هستند و می توانند اثر زیادی روی زندگی ما بگذارند مثل انتخاب شغل یا رشته تحصیلی و…
تصمیم گیری یک امر مهم و اساسی در زندگی هر فرد است و موفقیت یا عدم موفقیت افراد ارتباط بسیار زیادی با تصمیم گیری های صحیح آنها دارد.
∴ تصمیم گیری چیست؟ تصمـیم گیری یعنی انتخـاب یک راه و عمل از بین راهها و اعمـال متنوع برای این که بتوانیم تصمیم درستی بگیریم، باید هر بار که در موقعیت تصمیم گیری قرار می گیریم، سعی کنیم تجربیات گذشته را به کمک گرفته و نقاط ضعف خود را بهبود بخشیم. عمده ترین علت موفقیت در تصمیم گیری این است که هنگام مواجهه با مشکلی که باید برای آن تصمیم بگیریم از روش منظم و مرحله به مرحله استفاده کنیم و فنون مهارت تصمیم گیری را به خوبی بکار بندیم.
∴ مراحل تصمیـم گیری عبـارتند از:
1/ تشخیـص مشکل و تعیین موقعیت مستلزم تصمیم گیری
تصمیم گیری معمولاً با این امر شروع می شود که فرد تشخیص دهد که مشکلی وجود دارد که باید برای حل آن تصمیم گیری نمود. وقتی مشکل بزرگ باشد باید آن را به چند مشکل کوچک تر تجزیه نمود و برای هر یک چاره ای اندیشید و در نهایت همه را در جهت حل مشکل اصلی هدایت کرد. در تعریف مشکلی که برایتان پیش آمده باید نقش خودتان و مسئولیتی که در قبال تصمیم گیری برای آن دارید را مشحص کنید.
در تصمیماتی که از حد توانایی شما خارج است بیش از اندازه وارد نشوید.
2/ ارزیابی موقعیت و در نظر قرار دادن اهداف
در این مرحله مشخص کنید که منظورتان از حل مشکل چیست و چه زمانی برای شما مسلم می شود که مشکل حاضر حل شده است و تصمیم گیری با موفقیت به انجام رسیده است و یا آیا پس از تصمیم گیری شما به رضایت رسیده اید یا خیر؟
ضروری است که شرایط و موقعیت موجود تحلیل شده سپس اهدافی را برای خود در نظر بگیرید تا بر اساس آن اهداف تصمیم گیری نمایید.
3/ جستجـوی گزینـه ها
در این مرحله باید به دنبال راه حل ها و گزینه های موجود برای عمل باشید. سعی کنید تنها به موارد آشنا و مأنوس بسنده نکرده و انتخاب های متنوع و فراوانی را مدنظر قرار دهید. سعی کنید بنابر اهمیت و نوع تصمیمی که پیش رو دارید، برای پیدا کردن راه حل ها و انتخابهای متنوع، زمان و تلاش متناسبی صرف کنید. اگر در حال گرفتن تصمیم بسیار مهمی هستید که ممکن است مسیر زندگی تان را تعیین کند، از این مرحله به آسانی نگذرید و همه امکانات را در نظر بگیرید.
4/ انتخـاب بهتـرین گزینـه یکی از عناصر کلیدی تصمیم گیری آن است که از قبل بیندیشید که « اگر این کار را انجام دهم چه چیزهایی ممکن است اتفاق بیافتد… »
به عبارت دیگر پیامدهای مثبت و منفی هر یک از این گزینه هایی که در مرحله قبل یادداشت کردید را بررسی کنید. در بررسی گزینه ها باید منابع حمایت کننده و بازدارنده موجود برای هر انتخاب را مدنظر قراردهید و گزینه ای را انتخاب کنید که بتوانید آن را به عمل درآورید. اگر هیچ یک از گزینه ها راه حل مناسبی برای مشکل شما نبود، سعی کنید با ترکیب برخی از ایده ها و امکانات گزینه و راه حل جدیدی را خلق کنید.
5/ عملـی نمـودن تصمیـم اتخـاذ شـده تصمیم گیری با انتخاب بهترین گزینه تمام نمی شود بلکه باید این انتخاب را اجرا کنید. بعد از اینکه تصمیمی گرفتید، باید تمام مسئولیت ها و پیامدهای آن را بپذیرید و تا زمانی که تغییرات و بهبودهای پیش بینی شده رخ دهند، بر سر تصمیم خود ایستادگی کنید. در این راه توانایی و اراده خود را تقویت کنید و اجازه ندهید مشکلاتی که بر سر راهتان قرار می گیرند شما را از مسیر هدف اصلی تان منحرف سازند.
6/ ارزیـابی نتـایـج پس از اجرا کردن یک تصمیم، باید نتایج و پیامد های آن مورد ارزیابی قرار گیرد تا مشخص شود آیا اثربخش بوده یا نه. در صورتی که ارزیابی نتایج نشان دهد که مشکل تا حد قابل قبولی برطرف شده و اهداف شما محقق شده اند، تصمیم گیری در این موقعیت خاص به پایان می رسد.
